Hemû tişt zorê dide me ku em bibine nirxên rast yê dijîn yê şehîda. Di derbarê şahîdên me de wekî nirxandineke bi wate, qasî ew nirxên ku wan mîsogerkirine, ger em wan bikine hêza pêkanîndinê, gihiştina wan, emê bikaribin bêjin em wan temsîldikin. Ev şehîdên me yên azadiyê bi jiyana wan a xas bi kijan dem û kîjan zemîna û rastiyên çawa derxistine holê emê tesbît bikin, bi tinê tesbîtkirinê jî na, çawa wan weke heyî bixine jiyanê jî bizanînê nêz ve girêdayî ye.

Mirov bi gelekî armanca di nava şerên dijwar de dimirin. Herkesek bi pîvanên cûda de merteba şehîdiyê, yanî sifatên bilindkirinê lê dike. Ew bingehên netew û çînên tevgeran, rastiya bîrdozî û polîtikî û bi kîjan merhelan de hatine avakirin berbi çav têne girtin û sifatên wiha yên bilindkirinê têne destnîşankirin. Di hemûyan de xûsûsa bingehîn a derdikeve pêşiya me, ewana dibine sembolê rasteqîn yê doza xwe. Bi hêzbûyîn û rasteqîniya armancên xwe, dibe qanitê wê yekê ku jibo mirova tişta herî girîng canê wane, lê divê oxirê de dayîna can ew qasî ji wan re girîng e. Mertebeyên wan, ew pêvajoyên ku di nava vê tevgerê zoriyên dijwar, jibo demên daketin û serketinê bi serkeftine derbaskirin nîşandana dayîna keda mezin û ew keda ku dayî nîşandan bi merheleyên ku lê derbazdibin derdixîne holê..
Gawa mirov li dîrokê mêze dike; di dîrokê de hemû olên esîl de, baweriyan de, dîsa hemû derketinên girîng yên xasî mirovan de pêşengên wan bi navên qehreman ku wekî laîkin, yên ku di ewil de jî xwe îfadekirinğ jî şehîdên mezinin. Hemû ew derketinin wiha yên girîng , bi meşeke qehremanî û yên ku pêşaya vê de jî meşiyanğ bi xwîna wan nebûyê, ne gihiştine serkeftin ê. Hemû meşên girîng, derketin, meşên bi qehremanî bêyî wan kesên ku li herî pêş xwîna dirijînin nebîn mirov nikare bigehe serkeftin ê. Ew ne, cesareta ewil, fedakariya ewil a mezin nîşandane û herwiha paşê jî kesayêtiyên ku tewgerkirina gel mûmkûn kirine ewin. Wateya xwe di vê derê de temam dike. Di taybetiya ku hemû pêşketina demîn pê dan girtin, pewîste şehîd, pêwîste jî wan di kesayetiya xwe de temsîlkirin bi dawî û herkû diçe jî bi kûranîtir pêşxistin ew timî têne ji bîr anîn, binlindkirin, bîranînê wan têne pîrozkirin. Qasî girêdayî bîranînên wan bête mayin ew qasî jî armanca wan tam vê bête pêk anîn.

Pêşengên wiha, cesareta herî mezin, fedekariya herî mezin û gawa ku mikûrbûna pêşdîtinê hate xwestin timî têne pêş. Ew xwe avêtina pêş hinek ji wan di demek zû şehîd dibin. Aha ew kesene,qasê armancên wê dozê mezinin û bi di ser vê bingehê mora xwe li dîrokê jî didin. Li vêderê êdî hebûna şexsi ya fizîkî ango nebûna wî nabe mijara gotinê. Di vê derê de armancên mezin, jibo civakekê bilindbûyîne bingehîn, xilasbûyîn û jibo gihijandina azadiyê dibe wateyeke ku dev jê nayê hêlandin, aha ew şexsene dibine sembol. Û ew ne, dibine hêza rêvebirina jiyanê jî. Herwiha şehîdî, di vê derê de geleke rastî yê azad û di rastiya cin û netewekê de jî îfada xwe dibînin. Şehîd dibine sembolê bingehîn yê armanca exlaqe gelekê jî. Ew jî bê gûman, ew şexs bi tewahî di gelekê de dijî tê wê watê.
Di mercên derketina me de qasî bê gotin tarîtiyêkê hikm didomand, neyînî di sefheya herî mezinde bû, şûna pêşvedîtinê li himberî paşerojê tam weke korekê hereket dihate kirin, bi taybetî jî jibo sûda rojane himjî jibo ku pênç metekîka dihate nêrîn derdoreke wisa bû. Herkesê jibo ku ajokerê(güdü) xwe bijî ketibûne paşbazîyekê de, ew qasî teng ku tişta li ber pozê xwe nebîne û qisir mayî di demek wisa bû. Heya ku mirov dikare bêje çi civakên gel yên ku çaxdaş nehati dîtin di rastiya çaxdaş a navnetewi tecrîd, di dîrokê qût bûyî, jibo rastiya xwe dûrbûyîneke kûr dijî hebû. Qasî bê gotin bê îdîabûyîn, di qeraxa heviyê ne derbasbûyîn û di rastiya gelê pêşketî de herî paşdemayî mijara gotinê bû. Rastiya Kurdistanê, di vê watê de herî zêde rastî xiyanetê hatiye, di hêla çaxê de hatiye bîrkirin, jibo xwe jî di hêleke mezin hatiye înkarkirin, di ser de hemû cûreyên zordariyê,kedxweriyê, dalavereyê, bê esliyê ku cirît di avêtin, ku navê wê nabe jiyankirin rastiyek wisa bû.

Di rastiyeke wiha de derketina rê, em di avakirina cirûskek fikrek wiha bigrin, zilmê, hemû cûreyên xwe înkarkirinê, li himberî bê baweriyê heya nîşandana hêzek bi vî şiklî, ewê her ku diçe gihandina serkeftinê û kirine xwediyê gawên vê bû wateyeke mezin. Temsîliya wê, qasî cesaretê xwedibûyîna fikreke mezin a bi hêz jî diviya û avabûneke gelekî pêwîste jî. Ger em famkirina hemû taybetiyên wê demê de bi wî şiklî zoriyê bikşînin, weke pêşengên ewilî, vê derkevîte holê ku em şehîda jî famnakin. Herwiha jibo wateya şehîdiyê, famkirineke saxlem û pêkanîna qezenckirina hêza wê ger em bixwazin, mercên derketina wê divê em hemû rihên xwe de bibhîzin. Em hemû mûdaxaleyên gotinên wê civatê bigrin, tevahî çalakiyên wê hemûyan famkirin, rolên wê cih bi cih rûniştandin û bi wî avayî bi kûrahiya rastiyê xwe dagirî xwe bi hêz kirin, jibo famkirina wihê temsîl û şerta herî serekeye.

Saziya şehîdiyê a ku em wiha bidin naskirin, di demên paş de di pêwajoya pêşketinan de çi îfade dike?
Em, di dema destpêkê de me hewil da ku em komeke bawerî û bîrdoziyê avabikin, girêdana me a bi bîrdoziya me û baweriya me bi israr her çiqasî xurt û nezivirî di mînaka Heqî Karer de bi şikleke zelal me daniye holê. Di rêya fikrên xwe de şehîdbûn, di rêya baweriyê xwe de çavên xwe negirtî xwe fedakirin, di deme kombûyîna me de pêkhatiye. Hîn di vê demê de, di bingehê vê avabûnê, gawa bê xwestin emê xwîna xwe birêjînin bimeşin û îfadeyeke xurt mijara gotinêye. Bê gûman, hêla li himberî me jî, komame jiber baweriya me a xurt û bingehîn, fikrên me, û ku me dûrî keda me bêxînin û jiber vê yekê tûnekirina me mijara gotinê bû, ew yêk merheleyeke bi wî rengîbû û di vê merhelê de pêşde çûn bi cesaret hat nîşandan, paşve gaw nehatiye avêtin. Komamê di destpêkê de girêdayî bîranîna şehîdê xwe yê yekem maye. Jibo girêdana bîranîne me, armancên hîn pêşdetir destnîşandan, kûrahiyeke mezin dane armancên tevgerê û ew hîn xurttir berbi rêxistinbûyînê we birin, di esasê de girêdana hevalên xwe yê dozê, nirxdayîneke mezin a jibo bîranînê, ew dinava mercên heyî de bi şikleke azamî pêşvebirin û çawa pêşve çûn bi zanebûna ku vê yêkê jî bi xwe re pêşvebirin me aniye cih. Herwiha, yên ku bixwazin bi bîranînê we girêdayî bimînin, ger di micid be, cihê ku şehîdi hêlayî dozê hîn bi xurtir bike, hîn rêxistinkirî be, di vê watê de hîn xurttir, hîn zêdetir dorbeçkirî xwe bighîne armanca xwe û bizanî be bi meşe.

Em bi girêdana bîranîna, her sal hîn xurttir bi çalakiyekê û rêxistinbûyîneke dibên bersivê bidin, hejmara şehîdên me jî zêde bû. Ew bê gûman hîn zêdetir tendirûstibûyin, gawa ku bê xwestin jibo vê yekê hîn zêdetir fedekarî û bi cesaret nêzîkbûnê pêwîst dike. Û ya ku tê kirin jî ew e. Ger tewger di salên 1978-79-1980 an de di hemû hêlan de ger pêşketineke xurt jiyabe, ew bi wê taybetiya me vê nêz de girêdayî ye. Di her salvegaran de çalakiyên ku têne li darxistin, him dijmini hinekdîn paşve biriye û him jî asta fedekariya me jî zêdetir kiriye.
Şehîdê me yê mezin yê ewil Heqî Karer, paşê Çar û paş wan jî bi sedan heya roja me ya îro bi berxwedaniyeke qehremanî, di dîroka partiya me de weke rojeke watedar cihê xwe girtiye.

Di partibûyînê de şehîdî, şehîdê yekem famkirin û tişta ku tê xwestin kirin xwediyê roleke mezin a girînge. Û dîrok bi hewildana me a partîbûyînê dikare bê gotin ku wateyek hevaltiyê da qezenckirin. Di dîroka netewbûyînê de jî weke bereke kîlometreyekê cihê xwe girt.
Di bîranîna şehîd de israrkirin, ya ku tê xwestin kirin, paşê weke girêdana tewahî şahadetan yên ku dijîn jî bû xeteke mikûr ya jiyanê. Û ew jî vekehewe xeta şer. Heya derbazî xeta şerê gel jî kir. Yên ku nezanin bi wî avayî girêdayî şehîdan bin, weke bê gûman bê hûrmetin, qet rêzdar, û ne kesayetiyên ku nirx wan bê dayîn nayne wê rewşê jî.

Şehîd/ yên ku heqê şehîdê xwe nedenê, bîranînên wan bingeh negrin û jiyana xwe rêk û pêk nekin di rastiya partiya me de jî nabine milîtaneke sererast. Yên ku ew qasî şehîda di dilê xwe de cih dikin, bê gûman kêmbûyîna nîşan naden.
Yên ku rêzdayîna şehîdên me bi wî awayî watedar nekin, bi devê xwe çûkan jî bigrin, di vê dozê de zêde wate û nirxê îfade nakin. Ez di zehmetiyê dikşînim ku hejmara wan bi bîr bînim û heya ew qasî şehîdên berketî hene ku, piraniya wan em hîn nawê wan jî nizanin. Û di be ku em hineka qet nezanibin jî. Ya herî girîng, jibo her yekê çawa be pirtûkek ku bê nivîsandin şehîdên bi wî rengîne, neredeyse yên bîran de hatini bîrkirin. Divê jibo vê yekê çarek bê dîtin. Yê ku di serî wê çarê de jî bê, partiyeke ku nayê tûnekirin û qasî şoreşvaneke xeta şer, ew qasî jî wî di şexsê me de temînata pêkanîndina sekneke saxlem ya milîtaniyê ye.

Di hizûra şehîdan de şikleke din a tewandinê nabe. Miheqeq divê em şehîdan rast fambikin û bi zanibin. Ew seranseriya ku hûn dijîn, di rêzê we dûr, qasî bê gotin jiyaneke sivik û nêzîkatiyeke bi wî awayî tekoşîndayîn jibo bîranîna şehîdi xirabiya herî mezine. Ew jî endîşeya herî mezine ku ez dijîm. Gawa ku em bera xwe didene bîlançoya şehîdên PKK ê, gawa ku nîcelika wan a asta bilind em tînîne ber çav, bi kesayetiyên heyî famkirin, û we di ser vê bingehê de laîqê vasiyetçiyeke şehîd dîtin û nirxandin gelekî zehmete. Pirsgirêka me ya herî bingehîn, hilgirtina temînata laîkbûn a şehîdên ew qasî mezin. Min, gawa ku çalakiya xwe pêşxisti, armanca min ya yekem û bingehîn vasiyeta şehîd hilgirtina bin temînatê ez baş dizanim.

Yê ku vêhê di bingehîn de dide hereketkirin nefikirin nirxêndîn jî bi rêz nêzîkbûn, bi rastî û tendûrîstî wate bidenê ez zêde erênî nabînim. Jiber ku şehîd nirxên herî wate ne. Gelo ew hêza we heye? Jibo şehîdan jiyankirin, jibo şehîdan karkirin, jibo şehîdan serkeftin ew hêza we heye?

Ew şereke mezine. Xeteke wî şerî yê jibo me di esas de pêwîst û rast heye. Lê hîna jî jibo ku rastiya me de yeknegirtî li himberî vê xetê xumîniyeke mezin heye. Qasî girêdaneke bi kor, piranî ku jibo dijmin xizmet dike belavbûneke bi hewildaneke kor heye. Di vêderê de gerekçeya me ya herî mezin a jibo parastinê “dilêmin û mêjiyê min hîn zêdetir ranagre” dibe. Ew yêk jî ya îfadeya ketîbûnê ye. Ger hûn hîn zêdetir nikarin rakin, çima hûn xwe pêş naxin? Çima hûn rojan wiha xûsar dikin? Di wî halî de li himberî dîrokê, li himberî mirovahiyê hûn nikarin xwe bi parêzin. Hûne ketini rewşeke wisa de ku hûn nayên naskirin, di serî de em xwe xapandinê bigrin kêrî benik û stû nayê bigrin hemû zimanan, hemû xwe ferzkirinan li cem herkesê û li her dewerê bit irs, heya bi çav tarî paşve namînin. Lê jiyan jî jibo we li ser vê bingehê he we dide. Jibo ku hûn sûdê ne wergirin hemû jiber ku bê famiya we ya ku bilind tê îzahkirin.

 

 

RÊBER APO